Şeyh Edebali Kimdir?
Şeyh Edebali kimdir?hangi asıda yaşamıştır?şeyh edebalinin osmanlı devletine katkısı nedir?Osmanlı imparaotorluğunun manevi kurucusu ve destekçisi olan şeyh Edebali Kimdir?Şeyh Edebali 1208 yılında Kırşehir İli Mucur İlçesi İnaç köyünde doğdu. Selçukluların Şeyh´ül İslam´ı Şeyh Sadrettin Konevi ve Mevlâna Celâleddini Rumi´nin çağdaşıdır. Künyesi İmadüddin Mustafa b.İbrahim b.İnac el-Kırşehri´dir.
Edebalı ilk tahsilini Karaman´da yaptı. Hanefi hukukçusu Necmeddin ez-Zahidi´nin öğrencisi oldu. Daha sonra Dımaşk´a(Şam)giderek Sadreddin Süleyman b.Ebül-iz ve Cemalettin el-Hasiri gibi dönemin tanınmış alimlerinden dini ilim tahsil etti. Şam´dan ülkesine dönünce tasavvufa yöneldi.
Eskişehir yakınlarında bulunan İtburnu Köyü´nde bir zaviye kurarak halkı irşada başladı. Aşıkpaşazade zaviyesinin hiç boş kalmadığını, Edebalı´nın gelip geçen fukaranın her türlü ihtiyacını gidermeye çalıştığını, hatta bu maksatla koyun sürüsü bulundurduğunu kaydederler.
Söğüt ve Domaniç yaylaları, Selçuklu Devleti tarafından aşiretine yaylak ve kışlak olarak verilen Osman Gazi sık sık Edebalı´nın zaviyesinde misafir olarak kalırdı. Orta Asya´dan getirdikleri bir takım özelliklerden dolayı alim ve sûfilere karşı son derece hürmeti olan Osman Gazi, mübarek günlerde Edebalı´nın zaviyesine giderek dini ve idari konularda, onun görüşlerini alırdı.
Misafir olarak kaldığı bir gecede gördüğü rüya şöyle idi. Şey Edebalı´nın koynundan çıkan bir ay geldi kendi koynuna girdi. Göğsünden bir ağaç bitti. Öylesine büyük bir ağaç oldu ki dalları gökleri, kökleri tüm dünyaya sardı. Gölgesi bütün yeryüzünü tuttu. İnsanlar o ağacın gölgesinde toplandılar. Ulu dağlara ve dağların eteğinden çıkan coşkun sulara hep o ağaç gölge etti.
Osman Bey rüyasını Şeyh Edebalı´ya anlatır. Edebalı rüyayı şöyle yorumlar: "Oğul Osman, Hak Teala sana ve soyuna hükümranlık verdi mübarek olsun, kızım Malhun Hatun senin helâlin olsun." der. Edebalı´nın bu yorumu üzerine Osman Gazi Malhun Hatun(Rabia Bala Hatun)ile evlenir.
Şeyh Edebalı ahi teşkilatının reisi idi. Ahi Şehliğinin Edebalı´dan sonra kime geçtiği bilinmemektedir; ancak daha sonra I.Murat´a intikal etmiştir. Bilecik´in Osmanlılar tarafından fethedilmesinden sonra zaviyesini buraya taşıyan Edebalı, aynı şekilde dini hizmetlerine devam etmiştir. Osman Gazi´nin vefatından sonra kızı ve torunu Alâaddin Bey ile Bilecik´te Edebalı´ya Kozağaç(Şimdiki Karaağaç) köyünün öşür ve hasılatı verilmiş, kızı Rabia Hatun da kendilerine verilen bu köyü tekkeye vakfetmiştir. Şeyh Edebalı uzun bir hayat sürdükten sonra 726(1326)yılında Bilecik´te vefat etti. Zaviyesinin mescid olarak kullanılan odasına defnedildi.
Ahi reisi Şeyh Edebalı kendisini dinleyenlere;
"Toprağa bağlanın. Suyu israf etmeyin. Mirasınızın sağlam kalmasına dikkat ediniz. Veriniz, cömert olunuz elleriniz yumuk kalmasın. İlim sahiplerini koruyunuz. Ağaç dikiniz. Ödünç aldığınızı fazlasıyla iade ediniz. Kuran-ı Kerimi güçlü olmak için okuyunuz. Bağınızı bahçenizi viran bırakmayınız. Hadis ezberleyiniz. Bildiklerini öğretenler unutmazlar. Asıl ölüm ilimden payını almayanlaradır. Faydalı ile faydasızı bilenler bilgi sahipleridir...."der ve tavsiyelerde bulunurdu.
Edebalı ilk tahsilini Karaman´da yaptı. Hanefi hukukçusu Necmeddin ez-Zahidi´nin öğrencisi oldu. Daha sonra Dımaşk´a(Şam)giderek Sadreddin Süleyman b.Ebül-iz ve Cemalettin el-Hasiri gibi dönemin tanınmış alimlerinden dini ilim tahsil etti. Şam´dan ülkesine dönünce tasavvufa yöneldi.
Eskişehir yakınlarında bulunan İtburnu Köyü´nde bir zaviye kurarak halkı irşada başladı. Aşıkpaşazade zaviyesinin hiç boş kalmadığını, Edebalı´nın gelip geçen fukaranın her türlü ihtiyacını gidermeye çalıştığını, hatta bu maksatla koyun sürüsü bulundurduğunu kaydederler.
Söğüt ve Domaniç yaylaları, Selçuklu Devleti tarafından aşiretine yaylak ve kışlak olarak verilen Osman Gazi sık sık Edebalı´nın zaviyesinde misafir olarak kalırdı. Orta Asya´dan getirdikleri bir takım özelliklerden dolayı alim ve sûfilere karşı son derece hürmeti olan Osman Gazi, mübarek günlerde Edebalı´nın zaviyesine giderek dini ve idari konularda, onun görüşlerini alırdı.
Misafir olarak kaldığı bir gecede gördüğü rüya şöyle idi. Şey Edebalı´nın koynundan çıkan bir ay geldi kendi koynuna girdi. Göğsünden bir ağaç bitti. Öylesine büyük bir ağaç oldu ki dalları gökleri, kökleri tüm dünyaya sardı. Gölgesi bütün yeryüzünü tuttu. İnsanlar o ağacın gölgesinde toplandılar. Ulu dağlara ve dağların eteğinden çıkan coşkun sulara hep o ağaç gölge etti.
Osman Bey rüyasını Şeyh Edebalı´ya anlatır. Edebalı rüyayı şöyle yorumlar: "Oğul Osman, Hak Teala sana ve soyuna hükümranlık verdi mübarek olsun, kızım Malhun Hatun senin helâlin olsun." der. Edebalı´nın bu yorumu üzerine Osman Gazi Malhun Hatun(Rabia Bala Hatun)ile evlenir.
Şeyh Edebalı ahi teşkilatının reisi idi. Ahi Şehliğinin Edebalı´dan sonra kime geçtiği bilinmemektedir; ancak daha sonra I.Murat´a intikal etmiştir. Bilecik´in Osmanlılar tarafından fethedilmesinden sonra zaviyesini buraya taşıyan Edebalı, aynı şekilde dini hizmetlerine devam etmiştir. Osman Gazi´nin vefatından sonra kızı ve torunu Alâaddin Bey ile Bilecik´te Edebalı´ya Kozağaç(Şimdiki Karaağaç) köyünün öşür ve hasılatı verilmiş, kızı Rabia Hatun da kendilerine verilen bu köyü tekkeye vakfetmiştir. Şeyh Edebalı uzun bir hayat sürdükten sonra 726(1326)yılında Bilecik´te vefat etti. Zaviyesinin mescid olarak kullanılan odasına defnedildi.
Ahi reisi Şeyh Edebalı kendisini dinleyenlere;
"Toprağa bağlanın. Suyu israf etmeyin. Mirasınızın sağlam kalmasına dikkat ediniz. Veriniz, cömert olunuz elleriniz yumuk kalmasın. İlim sahiplerini koruyunuz. Ağaç dikiniz. Ödünç aldığınızı fazlasıyla iade ediniz. Kuran-ı Kerimi güçlü olmak için okuyunuz. Bağınızı bahçenizi viran bırakmayınız. Hadis ezberleyiniz. Bildiklerini öğretenler unutmazlar. Asıl ölüm ilimden payını almayanlaradır. Faydalı ile faydasızı bilenler bilgi sahipleridir...."der ve tavsiyelerde bulunurdu.
Konular
- Dinimizde Yardımlaşmanın Önemi ve Fazileti
- Cünüp İken Ölüm Döşeğindeki Hastaya Kuran Okunur mu?
- Hayız iken Verilen talak Geçerli Olur mu?
- Adak mı Akika mı?
- İslam Hukukunda Aile İçi Mülkiyet Hakkı Kimindir?
- Nikah Verilen Altınlar Boşanırken geri Verilir mi?
- Hanımını Boşayan Erkek Tekrar Nasıl Nikah Tazeler?
- Çocuğu Olmayan Kadına Nisan Yağmuru İçirilirse..
- Maral isminin anlamı Nedir?Dinen Bu İsmi koymanın Sakıncası Varmı dır?
- Erkeğin Elinin Yabancı Kadına Değmesi Haram mıdır?
- Kimler Mucize Gösterebilir?
- Akrabalık Münasebetleri Nasıl Olmalı?
- Akika Kurbanına Niyet
- Organ Nakli Hangi Durumda Caizdir?
- Kayyum Ne Demektir?
- Seferi İmama Uyan Mukim Dört Rekatlı namazı Nasıl Kılar?
- Namazda Etrafa Bakmak Namazı Bozar mı?
- Balık Yumurtası (Havyar) yemek Caiz midir?
- Seferi Olarak Mest Giyen kimse Seferilikten Çıkarsa Ne yapar?
- Adak Etinden Kimler Yer?
- Umre İçin Adet geciktirici Hap Kullanmanın Sakıncası Var mıdır?
- Kıssa Ne Demektir?Ne Alama gelir?
- Erkekler Cuma Namazından Çıkmadan Kadınlar Öğle Namazı Kılabilir mi?
- Cuma Namazını Terketmenin Cezası
- İnançsız Kadınla Evlilik
- Nikahta Güvercin Uçurmak Caiz midir?
- Adak Orucu Tutamayan Ne Yapmalı?
- Namazın Hangi Oturuşlarında Salli - Barik Okunur?
- Alya İsminin Anlamı Nedir?Kur'anda Geçiyor mu?
- Adak Parası Hayır Kurumuna Verilir mi?